کد مطلب:77792 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:131

و من كتاب له علیه السلام

الی الحارث الهمدانی.

یعنی و از مكتوب امیرالمومنین علیه السلام است به سوی حارث همدانی.

«و تمسك بحبل القرآن و انتصحه و احل حلاله و حرم حرامه و صدق بما سلف من الحق و اعتبر بما مضی من الدنیا ما بقی منها، فان بعضها یشبه بعضا و آخرها لاحق باولها و كلها حائل مفارق و عظم اسم الله ان تذكره الا علی حق و اكثر ذكر الموت و ما بعد الموت و لا تتمن الموت الا بشرط وثیق. و احذر كل عمل یرضاه صاحبه لنفسه و یكره لعامه المسلمین.»

یعنی چنگ در زن به ریسمان قرآن كه رابط است در میان بنده و خدا و بپذیر نصیحت و پند از آن و حلال دان یعنی عمل كن به حلال آن و حرام دان یعنی بازایست از حرام آن. و تصدیق و اقرار كن به آنچه در زمان پیش بود از حق كه انبیا باشند، با آنچه آورده اند و عبرت بگیر به آنچه گذشت از دنیا و آنچه باقی مانده است از متاع دنیا. پس به تحقیق كه بعضی از دنیا شبیه است به بعضی و آخرش ملحق است به اولش در نیست گردیدن و تمام دنیا متغیر و مفارقت كننده است. و بزرگ بدان نام خدا را از اینكه مذكور سازی آن را در قسمی مگر اینكه حق بوده باشد. و بسیار بخاطر بیار مردن را و آنچه را كه بعد از مردن است از احوال آخرت و تمنا مكن مردن را مگر به شرط محكمی كه عبادت خدا باشد. و حذر كن از هر كاری كه راضی باشد صاحبش از برای نفس خود و راضی نباشد از برای عامه ی مسلمانان. یعنی روا داشته باشد به خود نه به كس دیگر.

«و احذر كل عمل یعمل به فی السر و یستحیی منه فی العلانیه و احذر كل عمل اذا سئل عنه

[صفحه 1198]

صاحبه انكره او اعتذر منه و لا تجعل عرضك غرضا لنبال القول و لا تحدث الناس بكل ما سمعت به، فكفی بذلك كذبا و لا ترد علی الناس كلما حدثوك به فكفی بذلك جهلا و اكظم الغیظ و احلم عند الغضب و تجاوز عند القدره و اصفح مع الدوله، تكن لك العاقبه. و استصلح كل نعمه انعمها الله علیك و لا تضیعن نعمه من نعم الله عندك و لیر علیك اثر ما انعم الله به علیك. و اعلم ان افضل المومنین افضلهم تقدمه من نفسه و ماله، فانك ما تقدم من خیر یبق لك ذخره و ما توخر یكن لغیرك خیره.»

یعنی و حذر كن از هر كاری كه كرده شود در پنهان و شرم كرده شود از آن در آشكار و حذر كن از هر كاری كه اگر پرسیده شود از آن صاحبش را، انكار كند آن را و یا عذر آورد از آن. و مگردان عرض تو را نشانه از برای تیرهای سخن مردم و خبر مده مردمان را به هر چیزی كه شنیده ای، پس كافی است تو را خبر دادن چیز شنیده از برای دروغ گفتن تو و رد و تكذیب مكن بر مردمان هر چیزی را كه خبر دهند تو را به آن، پس كافی است تو را خبر دادن غیر از برای ندانستن تو و فرونشاندن خشم را و بردبار باش در وقت غضب كردن و بگذر از گناه در وقت قدرت بر انتقام و چشم بپوش از دولتی كه می باشد از برای تو در آخر كار، یعنی ارث تو می شود و صالح و دائم گردان، یعنی به شكرگزاری تو، هر نعمتی را كه انعام كرده است آن را خدا بر تو و ضایع و باطل مگردان، به تقریب كفران كردن تو، نعمتی از نعمتهای خدا كه در نزد تو است و هر آینه باید دیده شود بر تو، یعنی به تقریب صرف آن در مصرف خیر، اثر آنچه را كه انعام كرده است خدا آن را به تو و بدان كه فاضل ترین مومنان فاضل ترین ایشان است از روی پیش فرستادن به سوی آخرت، از جانب نفس خود به عبادت كردن و مال خود را به انفاق كردن و به تحقیق كه آنچه را كه تو پیش فرستادی از عمل خیر، باقی می ماند از برای تو از روی ذخیره ی آخرت بودن و آنچه را كه پس انداز كردی از مال دنیا، می باشد از برای غیر تو كه وارث تو باشد، خیر آن.

«و احذر صحابه من یفیل رایه و ینكر عمله، فان الصاحب معتبر بصاحبه و اسكن الامصار العظام، فانها جماع المسلمین و احذر منازل الغفله و الجفاء و قله الاعوان علی طاعه الله،

[صفحه 1199]

و اقصر رایك علی ما یعنیك. و ایاك و مقاعد الاسواق فانها محاضر الشیطان و معاریض الفتن و اكثر ان تنظر الی من فضلت علیه، فان ذلك من ابواب الشكر و لا تسافر فی یوم الجمعه حتی تشهد الصلاه الا قاصدا فی سبیل الله، او فی امر تعذر به.»

یعنی برحذر باش از مصاحبت كسی كه سست باشد اعتقاد او و بد باشد كردار او، پس به تحقیق كه مصاحب را آزموده می شود به مصاحبش، یعنی در خوبی و بدی قیاس كرده می شود به مصاحبش و منزل گیر در شهرهای بزرگ، پس به تحقیق كه آنها محل اجتماع مسلمانان است. و حذر كن از منزلهای غافل بودن از خدا و ستم كردن و اندك بودن یاریگران بر طاعت خدا و منحصر كن رای تو را بر كاری كه مهم و ضرور تو باشد و دور دار نفس تو را از نشستن در جاهای نشستن بازار، پس به تحقیق كه بازارها جاهای حاضر شدن فتنه و فساد است و بسیار ملاحظه كن به احسان به سوی كسی كه زیادتی داشته شده ای بر او در جاه و مال، پس به تحقیق كه ملاحظه ی حال پست تر از تو از درهای شكر كردن است. و سفر مكن در روز جمعه تا اینكه حاضر شوی نماز جمعه را، مگر اینكه بیرون رونده باشی در جهاد در راه خدا و یا در كاری كه معذور باشی در اقدام به آن به سبب ضرورتی.

«و اطع الله فی جمل امورك، فان طاعه الله فاضله علی ماسواها و خادع نفسك فی العباده و ارفق بها و لا تقهرها و خذ عفوها و نشاطها الا ما كان مكتوبا علیك من الفریضه، فانه لابد من قضائها و تعاهدها عند محلها و ایاك ان ینزل بك الموت و انت آبق من ربك فی طلب الدنیا و ایاك و مصاحبه الفساق، فان الشر بالشر ملحق و وقرالله و احبب احبائه و احذر الغضب، فانه جند عظیم من جنود ابلیس. والسلام.»

یعنی و فرمانبردار باش خدا را در جمیع كارهای تو، یعنی هیچ كاری را مانع طاعت مگردان، پس به تحقیق كه فرمانبرداری خدا زیادتی دارد بر جمیع آنچه غیر آن است و فریب ده نفس تو را در عبادت كردن، یعنی برگردان نفس تو را از مشتهیاتش به سوی

[صفحه 1200]

طاعت كردن به وعد و وعید و مدارا كن با او، یعنی مبالغه مكن در ریاضت دادن او و مقهور نساز او را به تكالیف شاقه ی فوق طاقت. و بگیر گذشت از او را و خوشوقت بودن او را، مگر در چیزی كه نوشته شده باشد بر تو از عبادات واجبه، پس به تحقیق كه ناچار است از بجا آوردن آن و محافظت آن در وقتش. و دور دار نفس تو را از اینكه نازل شود به تو مرگ و حال آنكه تو گریزان باشی از رحمت پروردگار تو، به سبب طلب كردن دنیا و دور دار نفس تو را از مصاحبت فاسقان، پس به تحقیق كه شرارت به شرارت ملحق است، یعنی حاصل شود شرارت به تبعیت شرارت دیگر. و تعظیم كن خدا را و دوست دار دوستان خدا را و حذر كن از غضب كردن، پس به تحقیق كه غضب سپاه بزرگی است از سپاهیان شیطان. و السلام.

[صفحه 1201]

صفحه 1198، 1199، 1200، 1201.